Trump'ın Suriye’de Hedefleri!
Mevcut tabloyu göz önüne alarak ABD’nin Trump liderliğinde Suriye’de ne yapmak isteyebileceğini, nedenlerini ve nasıl bir yol izleyeceğini analiz edelim. Bu değerlendirmeyi, Trump’ın geçmiş politikaları, ABD’nin stratejik çıkarları ve Suriye’deki güncel durumu dikkate alarak yapacağım.
Trump’ın Suriye politikası, genel dış politika anlayışından ve bölgesel dinamiklerden etkilenecek. Şu anda şunlar öne çıkıyor:
IŞİD’in Yeniden Güçlenmesini Önlemek:
Neden: Trump, ilk döneminde IŞİD’in “yenildiğini” ilan etmeyi sevdi ve bu başarıyı sürdürmek isteyecek. Suriye’de IŞİD’in geri dönmesi, hem iç politikada eleştiri getirir hem de ABD’nin Ortadoğu’daki güvenilirliğini zedeler.
Hedef: Az sayıda ABD askeriyle (şu anda yaklaşık 900) ve yerel vekil güçlerle (SDG/YPG) IŞİD’i kontrol altında tutmak.
İran’ın Etkisini Sınırlamak:
Neden: Trump, İran’ı ABD’nin baş düşmanlarından biri olarak görüyor. İran’ın Suriye’deki varlığı (Hizbullah ve milisler aracılığıyla), İsrail’in güvenliğini ve ABD’nin bölgesel hegemonyasını tehdit ediyor.
Hedef: İran’ın Suriye’deki lojistik hatlarını zayıflatmak ve yeni yönetimde İran yanlısı unsurları dışlamak.
Rusya ile Rekabeti Dengelemek:
Neden: Trump, Rusya’yı tamamen düşman ilan etmese de (Putin ile kişisel diyalog kurmayı seviyor), Suriye’de Rusya’nın tek hâkim güç olmasını istemez. Ukrayna savaşında da Rusya’yı zayıflatma hedefi var.
Hedef: Rusya’nın Suriye’deki etkisini sınırlamak ve ABD’nin masada söz sahibi olmasını sağlamak.
Askerî Yükü Azaltmak:
Neden: Trump, “sonsuz savaşları bitirme” vaadiyle biliniyor. İlk döneminde Suriye’den çekilme talimatı vermiş ama Pentagon’un baskısıyla geri adım atmıştı. Yine de büyük çaplı bir askerî angajmandan kaçınacak.
Hedef: Minimum askerî varlıkla maksimum etki yaratmak; vekil güçlere (SDG, yerel Arap unsurları) güvenmek.
Türkiye ile İlişkileri Düzeltmek:
Neden: Erdoğan ile Trump arasında geçmişte pragmatik bir ilişki vardı. Türkiye’nin NATO’daki rolü ve Rusya’ya karşı jeopolitik konumu, Trump için değerli. Ayrıca Erdoğan’ın son görüşmedeki olumlu tonu, iş birliği kapısını aralıyor.
Hedef: Türkiye ile gerilimleri (özellikle YPG meselesini) yumuşatarak NATO ittifakını güçlendirmek.
Trump’ın Suriye’de Neden Bu Hedefleri Var?
İç Politika: Trump, seçmenine “Ortadoğu’da gereksiz harcamaları durdurduk” mesajı vermek istiyor. IŞİD’i kontrol altında tutmak da başarı hanesine yazılacak bir madde.
Stratejik Çıkarlar: İran ve Rusya’yı dengelemek, ABD’nin Ortadoğu’daki liderliğini korumasını sağlıyor. İsrail’in güvenliği de Trump için önemli bir motivasyon.
Kişisel Tarz: Trump, büyük anlaşmalar yapmayı ve liderlerle doğrudan pazarlık etmeyi seviyor. Suriye’de bir “barış” veya “istikrar” anlaşması, onun imajını parlatır.
Trump’ın bu hedeflere ulaşmak için nasıl bir yol izleyeceğini adım adım açıklayayım:
1. Minimum Askerî Varlık ve Vekil Güçlere Odaklanma
Nasıl: ABD’nin mevcut 900 askerini çekmeden ama artırmadan tutacak. SDG/YPG’ye silah ve eğitim desteği devam edecek, ancak Türkiye’yi rahatsız etmeyecek şekilde “IŞİD’le mücadele” gerekçesine sıkı sıkıya bağlı kalınacak.
Zamanlama: İlk 6 ayda mevcut durumu koruyarak gözlem yapacak.
Neden: Hem askerî yükten kaçınmak hem de IŞİD tehdidini kontrol etmek için.
2. Türkiye ile Pragmatik Uzlaşma
Nasıl:
YPG’ye desteği azaltma sinyali verecek (örneğin, ağır silah yardımını durdurmak).
Türkiye ile ortak bir “güvenli bölge” veya devriye anlaşması yapabilir (Fırat’ın doğusunda sınırlı bir alan).
F-16 veya CAATSA gibi konularda Türkiye’ye jest yaparak Suriye’deki gerilimi dengeleyecek.
Zamanlama: İlk yıl içinde, Erdoğan ile görüşmelerin ardından.
Neden: Türkiye’yi NATO’da tutmak ve Rusya’ya yakınlaşmasını önlemek.
3. Yeni Suriye Yönetimiyle Diplomasi
Nasıl:
ABD, yeni Suriye yönetimini tanıyacak ve ekonomik/askerî destek sunarak Rusya ve İran’dan uzaklaştırmaya çalışacak.
Türkiye’nin önerdiği istikrar planlarını (örneğin mülteci dönüşü) kısmen destekleyecek.
Zamanlama: Esad sonrası ilk 1-2 yıl kritik olacak.
Neden: İran ve Rusya’nın etkisini kırmak ve Suriye’yi Batı kampına çekmek.
4. İran’a Karşı Sessiz Baskı
Nasıl:
Suriye’deki İran milislerine karşı İsrail’in hava saldırılarına göz yumacak.
SDG kontrolündeki petrol sahalarını (Deyrizor gibi) İran’ın eline geçmesini engellemek için kullanacak.
Zamanlama: Sürekli ama düşük profilli bir strateji.
Neden: İran’ın bölgesel gücünü kırmak, Trump’ın İsrail yanlısı politikasına uyuyor.
5. Büyük Bir Anlaşma Arayışı
Nasıl: Trump, Rusya, Türkiye ve yeni Suriye yönetimiyle bir “barış zirvesi” düzenleyip Suriye’de istikrarı sağladığını ilan edebilir. Bu, Ukrayna savaşını da kapsayan daha büyük bir pazarlığın parçası olabilir.
Zamanlama: 2-3 yıl içinde, eğer koşullar olgunlaşırsa.
Neden: Trump’ın kişisel markasını “barış yapıcı” olarak parlatmak istemesi.
Özetle;
Trump, Suriye’de IŞİD’i kontrol altında tutmak, İran ve Rusya’yı dengelemek, Türkiye ile ilişkileri yumuşatmak ve askerî yükü minimumda tutmak istiyor.
Neden: Hem iç politikada başarılı görünmek hem de ABD’nin stratejik çıkarlarını korumak için.
Nasıl: Az asker, vekil güçler, Türkiye ile uzlaşma, yeni yönetime destek ve İran’a karşı dolaylı baskıyla ilerleyecek.
Trump, Suriye’de büyük bir maceraya atılmak yerine “düşük maliyet, yüksek kazanç” peşinde olacak. Türkiye’yi tamamen memnun etmesi zor (YPG’yi bırakması düşük ihtimal), ama pragmatik adımlarla gerilimi azaltabilir. Örneğin, YPG’yi sınırdan uzaklaştırıp F-16 satışını onaylarsa, Erdoğan için bu bir “kazanım” olur.
